Erişkin ve çocuklarda burun tıkanıklığının sık görülme nedenleri bir birinden farklı olduğundan şikayetler de birbirinden faklıdır.
Erişkinlerde burun tıkanıklığı nedenleri (görülme sıklığına göre); Anatomik bozukluklar, allerjik bünye, VMR ve burun kitleleridir. Çocuk hastalarda ise geniz eti büyümesi, anatomik bozukluklar, allerjik bünye, VMR ve burun kitleleri olarak sıralanmaktadır. Nedeni ne olursa olsun, burun tıkanıklığı hem erişkin hem de çocuklarda majör fizyolojik değişikliklere ve ciddi hastalıklara yol açar.
Nedeni ne olursa olsun çocuklarda ve erişkinlerde burun tıkanıklığı major fizyolojik değişikliklere neden olarak ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Horlama ve OSAS (Obstrüktif Uyku Apne Sendromu) bunun en iyi örneğidir.
Erişkinlerde OSA (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu ) bulguları nelerdir?
– Horlama
- Gün içinde aşırı uykulu olma hali
- El titremeleri (gece)
- Yakınları tarafından fark edilen gece uykuda solunum durması
- Cinsel isteksizlik ve cinsel fonksiyon bozukluğu
- Diş sıkma/gıcırdatma (Bruksizm)
- Malokulüzyon – ağız çene kapanış problemeleri
- Çarpık ve/veya kalabalık dişler
- Temporomandibular eklem hastalığı – ağrı ve gıcırdama sesi
- Yorgun ve dinlenemeden uyanma
- Sabah görülen baş ağrıları (uykuda solunum durmasına bağlı beyine oksijen gitmemesi)
- Gece boğulma hissi ile ya da çarpıntı ile uyanma
- Halsizlik
- Gece sık tuvalete kalkma
- Kilo artışı/şişmanlık
- Hafıza bozuklukları
- Kötü işveya okul performansı
- Sportif ve atletik performansta düşme
- Depresyon ve sinirlilik diğer görülen bulgulardır.
Çocuklarda OSA ve SDB (Sleep Disordered Breathing, Uykuda görülen solunum bozuklukları) bulguları nelerdir?
Çocuklarda OSA ve SDB erişkinlerde göre daha farklı semptom ve bulgularla prezente olur. Bu semptomlar genellikle göz ardı edilmiş veya yanlış tanı konulmuştur. Ayrıca, çocuklar hastalıkları hakkında bilgi veremediklerinden dolayı tanısı geç konulmaktadır.
Çocuklarda OSA ve SDB şikayet ve bulguları;
- Ağız solunumu
- Horlama
- Huzursuz uyku
- Uykuda hareket bozuklukları
- Sık sık uyanma
- Gece altını ıslatma
- Baş önde postürü
- Yeme bozukluğu/Kilo alma
- ADD / ADHD ( Attention Deficit Disorder/Attention Deficit Hyperactivity Disorder) [Dikkat bozukluğu/Dikkat ve Hiperaktivite Bozukluğu]
- Okulda akademik performans düşüklüğü
- Sportif ve atletik performansta düşme
- Konuşma bozuklukları
- Malokulüzyon – ağız çene kapanış problemeleri
- Çarpık ve/veya kalabalık dişler
- Sinirlilik hali
- Baş ağrıları
Gun içi yorgunluk ve uykululuk hali ergen ve erişkinlerde görülürken küçük çocuklarda çok sık rastlanmaz.
Yukarıda bahsedilen şikayet ve bulguların hepsi aynı anda aynı hastada bulunmayabilir. Her hasta birbirinden farklıdır dolayısıyla bu semptom ve bulguların farklı kombinasyonları ile karşımıza çıkar.
OSA ve SDB hastalarının şikayetleri daha fazla uyumak ile düzelmez. Bunun nedeni uyku esnasında meydana gelen burun tıkanıklığı, OSA ve SDB’den dolayı hava yollarından yeterince oksijen gelmez, buna bağlı olarak kan oksijen seviyesi azalır ve oksijen desatürasyonu olur. Oksijen desatürasyonu; başta kalp ve beyin olmak üzere diğer organların stres altında kalmasına neden olur. Ayrıca, vücutta oluşan oksijen desatürasyonu stres hormonu olarak adlandırılan tekrarlayan “adrenalin’’ salınımına yol açar ve Polisomnografide ( SG, Uyku testi) uyanma/arousal olarak tespit edilebilir. Vücudun uyku esnasında sürekli adrenaline maruziyeti “sempatik distrofi” olarak da adlandırılır.
